Jinsi ya Kufanya Utafiti

MFALME SOLEIMANI ‘alitafakari, akatafuta-tafuta, akatunga mithali nyingi.’ Kwa nini? Kwa sababu alitaka kuandika “maneno ya kweli.” (Mhu. 12:9, 10) Luka ‘alifuatisha kwa uangalifu mambo yote tangu awali kwa usahihi’ ili asimulie kwa utaratibu matukio ya maisha ya Kristo. (Luka 1:3) Watumishi hao wa Mungu walifanya utafiti.

Utafiti ni nini? Utafiti ni kuchunguza kwa makini habari inayohusu jambo fulani. Unatia ndani kusoma na kufuata kanuni za kujifunza. Pia unaweza kutia ndani kuhoji watu.

Tufanyie utafiti mambo gani? Ifuatayo ni mifano michache. Unapokuwa na funzo la binafsi au unaposoma Biblia, huenda ukapata mambo yanayotokeza maswali muhimu. Labda ungependa kupata habari fulani ili ujibu swali la mtu ambaye ulimhubiria. Au huenda umepewa mgawo wa kutoa hotuba.

Ebu fikiria kuhusu mgawo huo wa kutoa hotuba. Huenda ikaonekana kwamba hotuba hiyo ina mambo ya kawaida tu. Unaweza kufanyaje ili hotuba hiyo ifae hali za kwenu? Uiboreshe kwa kufanya utafiti. Ukitumia habari chache zinazohusu idadi katika hotuba au ukitumia mfano mzuri unaohusu wasikilizaji, jambo ambalo huenda lilionekana kama ni la kawaida tu linakuwa lenye kufundisha, na hata lenye kuchochea moyo. Habari zilizo katika hotuba yako huenda zilichapishwa kwa manufaa ya wasomaji ulimwenguni pote, lakini inatakikana uonyeshe faida ya hotuba hiyo kwa kuifafanua, kutumia mifano, na kwa kuonyesha jinsi kutaniko au mtu mmoja-mmoja anavyoweza kufuata mashauri yake maishani. Ufanyeje?

Kabla ya kuanza kufanya utafiti, uwafikirie wasikilizaji. 

Tayari wamejua nini? 

Wanahitaji kujua nini? 

Na kusudi lako ni nini? 

Je, ni kufafanua habari hiyo? 

ni kusadikisha? ni kukanusha? 

au ni kuchochea? 

Kufafanua kunamaanisha kuandaa habari zaidi ili jambo lieleweke wazi. Ingawa huenda mambo makuu yanaeleweka, inafaa kuonyesha wasikilizaji wakati wanapoweza kutumia habari hiyo au jinsi wanavyoweza kutumia habari hiyo. Kusadikisha kunamaanisha kutoa uthibitisho unaoonyesha kwa nini jambo tunalosema ni kweli. Ili tuweze kukanusha jambo, tunahitaji kujua kabisa pande zote mbili za suala hilo pamoja na kuchunguza kwa makini uthibitisho unaotumiwa. Bila shaka, hatutoi tu sababu zenye nguvu bali pia sisi hujaribu kutoa sababu kwa njia ya fadhili. Kuchochea kunahusu kufikia moyo. Kunamaanisha kuhimiza wasikilizaji na kufanya watamani kufuata mashauri ya hotuba yako. Mifano ya watu halisi ambao wamechukua hatua hiyo, hata wajapokabili magumu, inaweza kusaidia kufikia moyo.

Je, sasa u tayari kuanza? La, bado. Fikiria kiasi cha habari unachohitaji. Huenda ikawa muhimu kufikiria wakati. Kama utatoa hotuba hiyo mbele ya wengine, utaitoa kwa muda gani? Dakika tano? Dakika 45? Je, umewekewa wakati kama ilivyo na mikutano ya kutaniko au hujawekewa wakati, kama ilivyo na funzo la Biblia au ziara ya uchungaji?

Hatimaye, una vifaa gani vya kufanyia utafiti? Kwa kuongezea vifaa ulivyo navyo nyumbani, je kuna vifaa zaidi kwenye maktaba ya Jumba lenu la Ufalme? Je, ndugu ambao wamekuwa wakimtumikia Mungu kwa miaka mingi wanaweza kukuruhusu utumie vifaa vyao vya kufanyia utafiti? Je, kuna maktaba ya umma huko kwenu ambayo ina vitabu vya marejeo ambavyo vinaweza kutumiwa?

Kutumia Biblia, Kitabu Chetu Kikuu cha Utafiti

Ikiwa utafiti unaofanya unahusu maana ya andiko fulani, anza na Biblia yenyewe.

Chunguza Muktadha. Jiulize: ‘Andiko hili lilielekezewa nani? Mistari inayotangulia na inayofuata andiko hilo inaonyesha nini kuhusu sababu inayotajwa au inaonyesha nini kuhusu watu wanaotajwa?’ Mara nyingi mambo kama hayo yanaweza kutusaidia kuelewa andiko fulani, na pia yakitumiwa yanaweza kufanya hotuba yako ipendeze zaidi.

Kwa mfano, mara nyingi Waebrania 4:12 hunukuliwa kuonyesha uwezo wa Neno la Mungu wa kugusa mioyo na kubadili maisha. Muktadha unatusaidia kufahamu jambo hilo zaidi. Unasimulia mambo ambayo Waisraeli walipitia wakati wa ile miaka 40 wakiwa jangwani kabla hawajaingia katika nchi ambayo Mungu aliahidi Abrahamu. (Ebr. 3:7–4:13) “Neno la Mungu,” yaani ahadi yake ya kuwaleta mahali pa pumziko kulingana na agano lake pamoja na Abrahamu, halikuwa limeshindwa; bado lilielekea kutimizwa. Waisraeli walikuwa na sababu nzuri za kuliamini. Lakini, walirudia-rudia kuonyesha ukosefu wa imani kwa Mungu alipokuwa akiwatoa Misri na kuwaongoza hadi Mlima Sinai na kuelekea Nchi ya Ahadi. Basi, itikio lao kwa jinsi Mungu alivyotimiza neno lake, lilidhihirisha yaliyokuwa mioyoni mwao. Katika siku zetu vilevile, ahadi ya neno la Mungu huonyesha yaliyomo mioyoni mwa wanadamu.

Chunguza Marejeo. Baadhi ya Biblia zina marejeo. Je, yako inayo? Ikiwa inayo, hayo yanaweza kukusaidia. Ebu ona mfano mmoja katika New World Translation of the Holy Scriptures. Andiko la 1 Petro 3:6 linaonyesha kwamba Sara ni mfano ambao wake Wakristo wanastahili kuiga. Marejeo kwenye Mwanzo 18:12 yanakazia jambo hilo kwa kufunua kwamba Sara alimwita Abrahamu bwana “moyoni mwake.” Kwa hiyo, alitii kutoka moyoni. Mbali na ufahamu kama huo, marejeo yanaweza pia kukuelekeza kwenye maandiko ambayo yanaonyesha utimizo wa unabii wa Biblia au utimizo wa jambo lililofananishwa na agano la Sheria. Lakini, marejeo fulani hayakusudiwi kutoa maelezo kama hayo. Huenda ikawa yanaonyesha tu mawazo yanayolingana na habari hiyo, au maelezo ya maisha ya mtu au habari kuhusu mahali.

Tumia Itifaki ya Biblia. Itifaki ya Biblia ni orodha ya maneno ambayo yametumiwa katika Biblia. Orodha hiyo imepangwa katika alfabeti. Inaweza kukusaidia kupata maandiko yanayohusiana na habari unayofanyia utafiti. Unapoyachunguza, utajifunza mambo mengine yenye faida. Utaona uthibitisho wa kwamba kuna “kiolezo” cha kweli katika Neno la Mungu. (2 Tim. 1:13) Biblia ya Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ina orodha ya msingi ya “Maneno ya Biblia Yaliyofaharishwa.” Itifaki inayoitwa Comprehensive Concordance ina mambo mengi sana. Ikiwa inapatikana katika lugha unayoelewa, itakuonyesha maneno yote makuu yanayotumiwa katika Biblia.